A janë vërtetë fajtorë ekranet elektronike për zhvillimin e miopisë te fëmijët?

Ne të gjithë kemi dëgjuar apo lexuar se përdorimi i tepërt i telefonit apo ekraneve  po shkakton shtimin e rasteve të miopisë. Madje, thuhet se kjo marrëdhënie është e drejtpërdrejtë, që do të thotë se ekranet janë përgjegjëse për faktin se gjithnjë e më shumë njerëz në mbarë botën po bëhen miopë. Nuk është për t’u habitur që ka edhe studime që arrijnë në përfundimin se fëmijët që kalojnë më shumë kohë para librave ose ekraneve zhvillojnë më shumë miopi sesa ata që nuk e bëjnë këtë.

Dhe jo vetëm kaq. Ne gjithmonë kemi supozuar se miopia dhe përdorimi i syzeve lidhet drejtpërdrejt me kryerjen e detyrave që kërkojnë një përpjekje të veçantë vizuale. Ose që e njëjta gjë është e vërtetë për njerëzit shumë studioz, ose për lexuesit e zjarrtë të librave.

Meqenëse së fundmi kemi zëvendësuar shumë nga këto detyra që përfshinin leximin e një libri me ekranet elektronike, ne e kemi zhvendosur përgjegjësinë nga një fajtor te tjetri.

Megjithatë, kjo marrëdhënie e drejtpërdrejtë e supozuar prej kohësh nuk është vërtetuar shkencërisht. Megjithëse konsiderohet të jetë e vërtetë për shkak të hipotezës së korrelacionit/shkakësisë, është e rëndësishme të jemi të kujdesshëm me këto paralele, pasi korrelacioni nuk nënkupton gjithmonë shkakësinë.

Bashkëpunëtorët – por jo fajtori kryesor

A janë ekranet – ose më mirë përdorimi i tepërt i tyre – shkaku i miopisë? Studimet e fundit sugjerojnë se ata nuk janë drejtpërdrejt përgjegjës.

Miopia është një anomali refraksioni që ndodh kur syri rritet shumë në gjatësi. Në vend që imazhet të fokusohen në retinë, në dritën e syrit, kristalini, lentja që kemi brenda në sy, realizon fokusimin para retinës.

Ne jemi gjithashtu miopë kur kornea, thjerrëza ose të dyja janë shumë të lakuara për gjatësinë e syrit tonë. Në disa raste, të gjithë këta faktorë ndodhin njëkohësisht.

Këto anomali korrigjohen me lente që transmetojnë informacionin e dritës në pjesën e pasme të syrit tonë.

Procesi me anë të të cilit një sy zhvillon miopinë nuk është plotësisht i njohur, por ne e dimë se që shikimi ynë të zhvillohet në mënyrë korrekte, duhet të praktikojmë shikimin afër dhe në distancë.

Në këtë kuptim, duket logjike të dyshohet se ekspozimi i vazhdueshëm ndaj ekraneve që në moshë të hershme në një kohë kur syri nuk është ende i pjekur mund të favorizojë zhvillimin e shikimit të objekteve të afërta, në dëm të shikimit në distancë. Megjithatë, nuk ka të dhëna të mjaftueshme për të arritur në përfundimin se kjo shkakton shfaqjen e miopisë.

Lodhja e syve

Askush nuk e kundërshton faktin që përdorimi i tepërt i ekraneve shkakton “lodhje të syve”, e njohur ndryshe edhe si “sindroma kompjuterike”, e cila shkakton skuqje, kruajtje, sy të thatë (ose anasjelltas lotim të vazhdueshëm), dhimbje koke etj. Kjo ndodh sepse kur ne shikojmë në një ekran, ne pulsojmë më pak (në mënyrë të pavetëdijshme), ne shikojmë në një pikë specifike për një kohë të gjatë ose nga një kënd i papërshtatshëm dhe ekspozohemi ndaj rrezatimeve të tepërta të këtyre pajisjeve.

Çfarë mund të bëjmë për ta luftuar atë? Mos u shqetësoni me filtrat blu. Rekomandimi më i mirë për të reduktuar shenjat e lodhjes së syve është të mbyllni sytë shpesh dhe të bëni pushime duke ndjekur rregullin 20/20/20. Me fjalë të tjera, çdo 20 minuta, bëni një pushim prej 20 sekondash dhe përpiquni të përqendroheni në një objekt 20 këmbë (6 metra) larg.

Nëse shikoni nga një dritare jashtë ku ka dritë natyrale, edhe më mirë. Pse dritë natyrale? Sepse dyshohet se një nga fajtorët e mundshëm për zhvillimin e miopisë është mungesa e dritës.

Mungesa e dritës

Në të vërtetë, është vërtetuar se fëmijët që lexojnë shumë, qoftë në letër apo në një ekran dixhital, përgjithësisht janë më pak të ekspozuar ndaj rrezeve të diellit gjatë ditës. Dhe, kohët e fundit është demonstruar se ekziston një lidhje midis miopisë dhe mungesës së dritës së diellit.

Duket se rrezatimi diellor (veçanërisht rrezatimi me energji të lartë, si drita blu dhe vjollcë) do të stimulonte lirimin e dopaminës nga qelizat amakrine të retinës. Kjo do të pengonte rritjen e syrit, duke shmangur zgjatjen tipike që çon në miopi.

Shkurtimisht, të gjitha shenjat tregojnë se as librat dhe as pajisjet elektronike nuk janë drejtpërdrejt fajtorë për rritjen e miopisë në mbarë botën. Ata janë bërë bashkëfajtorë në këtë fenomen vetëm duke i mbajtur fëmijët larg rrezeve të diellit.