Sindroma e Shokut Toksik dhe lidhja e saj me përdorimin e tamponëve

Sindroma e shokut toksik (TSS) është një gjendje e rrallë, por potencialisht kërcënuese për jetën e shkaktuar nga lloje të caktuara të baktereve që prodhojnë helme (toksina). Këto toksina hyjnë në qarkullimin e gjakut dhe mund të ndikojnë në organe të tilla si zemra, mëlçia ose veshkat. Shpesh shoqërohet me përdorimin e tamponëve gjatë menstruacioneve. Megjithatë, TSS mund të prekë këdo. Plagët e lëkurës, prerjet kirurgjikale, gërvishtjet, djegiet ose zona të tjera të lëkurës së dëmtuar mund të rrisin rrezikun e shokut toksik. 

Simptomat e TSS ndodhin papritur dhe përkeqësohen shpejt. Megjithatë, shumica e njerëzve shërohen nëse TSS diagnostikohet dhe trajtohet në kohë.

Sa e zakonshme është sindroma e shokut toksik (TSS)?

Sindroma e shokut toksik prek 1 në çdo 100,000 njerëz. TSS është më e zakonshme tek femrat, por mund të prekë edhe meshkujt. Deri në vitet 1990, më së shpeshti lidhej me përdorimin e tamponëve super absorbues gjatë menstruacioneve.

Cilat janë simptomat e sindromës së shokut toksik (TSS)?

Simptomat e sindromës së shokut toksik mund të ndryshojnë në varësi të llojit të baktereve që prodhojnë toksinat. Ato mund të përfshijnë:

• Ethe, të dridhura, dhimbje trupi dhe simptoma të tjera të ngjashme me gripin.

• Të vjella.

• Diarre.

• Skuqje që i ngjan një djegieje të keqe nga dielli ose pika të kuqe në lëkurën tuaj.

• Marramendje ose të fikët.

• Presion i ulët i gjakut (hipotension).

• Skuqje të syve dhe fytit.

• Çarje e lëkurës në shputat e këmbëve ose në pëllëmbët e duarve.

Çfarë e shkakton sindromën e shokut toksik (TSS)?

Shumica e rasteve të sindromës së shokut toksik shkaktohen nga një toksinë e prodhuar nga Staphylococcus aureus (infeksioni Staph) dhe streptococcus pyogenes (infeksioni streptokoku i grupit A). 

Në rrethana normale, këto baktere jetojnë në lëkurën ose në mukozën tuaj (si fyti ose goja) pa shkaktuar ndonjë efekt të keq. Megjithatë, në kushte të caktuara, disa lloje bakteresh mund të fillojnë të rriten me shpejtësi dhe të prodhojnë toksina.

Kur përdorni një tampon, bakteret Staphylococcus aureus (staph) mund të bllokohen në vaginë tuaj dhe të hyjnë në mitër përmes qafës së mitrës. Bakteret mund të rriten në tampona, veçanërisht nëse ato nuk ndërrohen shpesh. Bakteret gjithashtu mund të rriten nëse fluksi juaj menstrual është i lehtë dhe përdorni një tampon super-thithës. Tamponët gjithashtu mund të shkaktojnë çarje të vogla në vaginë tuaj dhe bakteret mund të hyjnë në qarkullimin e gjakut.

Por mbajtja e një tamponi për një kohë të gjatë nuk është mënyra e vetme për të marrë sindromën e shokut toksik. Ekspertët mjekësorë tani e dinë se çdo gjë që qëndron në vaginë tuaj për më shumë se koha e rekomanduar mund të rrisë rrezikun për sindromën e shokut toksik. Kjo përfshin përveç tamponëve edhe diafragmat ose kupat menstruale (kupa të përdorura gjatë menstruacioneve).

Sindroma e shokut toksik mund të ndodhë kur bakteret futen në plagët e hapura në trupin tuaj. Kjo mund të vijë edhe si pasojë e një infeksion të lëkurës, operacione, lindja e fëmijës ose gjakderdhja nga hunda.

Sa kohë duhet për të marrë shok toksike nga një tampon?

Nuk ka një kohë të caktuar për fillimin e simptomave të TSS pas përdorimit të një tamponi. Sidoqoftë, tamponët duhet të ndërrohen çdo 4 orë për të ulur rrezikun e TSS. Kjo nuk do të thotë që ju do të merrni TSS nëse një tampon lihet në vaginë tuaj më shumë se 4 orë. Kjo do të thotë se studimet kanë treguar se përdorimi i zgjatur i një tamponi nxit prodhimin e baktereve të dëmshme.

Sa kohë duhet për të patur simptoma të sindromës së shokut toksik?

Fillimi i simptomave është zakonisht i papritur. Sindroma e shokut toksik ka tendencë të ndodhë brenda disa ditëve pasi bakteret pushtojnë qarkullimin e gjakut. 

A mund ta shkaktojnë pecetat higjienike sindromën e shokut toksik?

Po, ju ende mund të merrni sindromën e shokut toksik nëse mbani peceta higjenike. Është më pak e zakonshme, por mund të ndodhë. Kjo është për shkak se bakteret shkaktojnë gjendjen – jo tamponi apo pecetat.

A mund të largohet vetë sindroma e shokut toksik (TSS)?

Jo, sindroma e shokut toksik nuk do të largohet vetë. Trajtimi i menjëhershëm është i nevojshëm për të shmangur komplikimet e mundshme vdekjeprurëse.

Si mund ta parandaloj sindromën e shokut toksik (TSS)?

Ju mund të ndërmerrni hapa për të ulur rrezikun për sindromën e shokut toksik. Disa nga këto përfshijnë:

• Përdorni peceta higjenike në vend të tamponëve gjatë periudhave menstruale. 

• Ndryshoni tamponët çdo katër deri në tetë orë. Nëse keni shumë gjakderdhje, tamponët mund të duhet të ndërrohen më shpesh.

• Përdorni një tampon me absorbueshmërinë më të ulët të nevojshme.

• Mos përdorni tamponë kur nuk keni menstruacione.

• Mbani të pastra plagët ose prerjet kirurgjikale për të shmangur infeksionin. 

• Ndiqni udhëzimet kur përdorni kontraceptivë vaginalë.

Sindroma e shokut toksik ka më shumë gjasa të përsëritet tek njerëzit që e kanë pasur tashmë atë. Ju duhet të shmangni përdorimin e tamponëve gjatë menstruacioneve nëse jeni shëruar nga një rast i TSS.