Çfarë nuk kanë rezervuar yjet për ju, sipas horoskopit tuaj.

Cila është shenja juaj? Nëse mund t’i përgjigjeni kësaj pyetjeje, ju jeni një nga 90% e të rriturve që e njohin shenjën e tyre të zodiakut. Kjo nuk është befasi: media, rrjetet sociale dhe aplikacionet dixhitale së fundmi i kanë dhënë një shtysë të re astrologjisë.

Në të kundërt, në një anketë të kryer në Shtetet e Bashkuara, vetëm 57% e të anketuarve e dinin grupin e tyre të gjakut. Çfarë e bën astrologjinë kaq të veçantë?

Astrologjia përkufizohet si studimi i pozicionit dhe lëvizjes së yjeve si një mjet për të parashikuar ngjarjet e ardhshme dhe për të zbuluar karakterisikat e njerëzve. Filloi në Babiloni rreth viteve 700-450 para erës sonë, kur u krijuan 12 shenjat e zodiakut – të fokusuara në parashikimin e ngjarjeve në popullatë.

Por ishte Greqia e lashtë që filloi t’i bazonte parashikimet tek individët dhe karakteristikat e tyre të veçanta bazuar në pozicionin e yjeve në momentin e lindjes. 

Toka, kur rrotullohet rreth Diellit, bën rrugën e saj nëpër yjësi. Kjo rrugë njihet si rrafshi ekliptik. Shenja e diellit, sipas astrologëve, përfaqëson personalitetin tonë, vetë-perceptimin dhe preferencat themelore. Kështu, studimi i pozicionit të trupave qiellorë mund të na ndihmojë të zgjedhim miq më të mirë, të krijojmë marrëdhënie të përshtatshme dashurie dhe të marrim vendime më të mira si në aspektin profesional ashtu edhe në atë financiar.

Ka të paktën tre arsye pse shenja juaj e zodiakut ka shumë të ngjarë të mos jetë ajo që mendoni:

• Babilonasit vunë re se në rrafshin ekliptik kishte 13 yjësi të ndryshme; megjithatë, duke qenë se ata kishin një kalendar 12-mujor të diktuar nga fazat e Hënës, ata vendosën ta mbanin atë vlerë dhe përdorën 12 yjësi për të emërtuar shenjat e zodiakut. Babilonasit qëllimisht lanë jashtë një: Ophiuchus.

• Të gjitha yjësitë kanë gjatësi të ndryshme; kështu, ata janë përballë Diellit për sasi të ndryshueshme kohore. Për shembull, Luani zgjat 37 ditë ndërsa Akrepi vetëm 7. Kjo i lë jashtë shumë prej atyre që pretendojnë se janë Akrep, mes parregullsive të tjera.

• Për shkak të ndikimit gravitacional të Diellit dhe Hënës, Toka lëkundet pak. Kështu, poli i veriut devijon pak nga pak, duke prodhuar efektin e precesionit. Rezultati është një ndryshim i dukshëm në pozicionin e yjësive. Që kur shenjat e zodiakut u krijuan rreth 3000 vjet më parë, ato tani kanë lëvizur rreth një muaj. Për dikë që ka lindur më 1 qershor tre mijë vjet më parë, Dielli do të ishte në konstelacionin e Binjakëve. Aktualisht, për shkak të precesionit, më 1 qershor Dielli nuk është në Binjakët, por përkundrazi në yjësinë Demi.

Eksperimenti më i famshëm në astrologji: Naninga Astrotest

Në vitin 1996, u publikua një eksperiment në të cilin 44 astrologë u përpoqën të përputhte të dhënat e lindjes (datën, kohën dhe vendin) e shtatë personave anonimë me pyetësorët e tyre përkatës të personalitetit.

Pyetësorët janë marrë nga Profili i Personalitetit të Universitetit Berkeley, shtuar kësaj edhe pyetje të tjera të sugjeruara nga 44 astrologët. U trajtuan aspekte që lidhen me arsimin, familjen, profesionin, hobin, personalitetin, marrëdhëniet, shëndetin etj.

Astrologu që arriti të përputhte saktë të dhënat e lindjes së shtatë personave anonimë me pyetësorët e tyre përkatës do të fitonte 2500 dollarë. Rezultatet ishin zhgënjyese për astrologjinë: astrologu më i aftë kishte 3 rezultate të sakta nga 7, dhe gjysma e pjesëmarrësve (22) nuk kishin një përgjigje të vetme të saktë.

Ka disa artikuj që vënë në provë astrologjinë dhe fuqinë e saj parashikuese. Paralajmërim spoiler: astrologjia dështon çdo herë. Një astrolog ka të njëjtat shanse për të pasur të drejtë për aspekte të së ardhmes sonë si çdokush tjetër që i bazon përgjigjet e tij në rastësi.

Ka njerëz që vendosin për partnerin në bazë të shenjave të horoskopit. Gjithsesi, duket se dashuria nuk diktohet nga yjet. Një studim i kryer me 10 milionë martesa në Angli dhe Uells tregoi se nuk ka dëshmi të tërheqjes (ose refuzimit) midis shenjave të ndryshme të zodiakut.

Pse astrologjia bind kaq shumë?

Edhe pse është vërtetuar mirë se astrologjia nuk i bën gjërat siç duhet, 27% e amerikanëve dhe 23% e francezëve besojnë në të, ndërsa 46% e meksikanëve mendojnë se horoskopi është diçka e rëndësishme në jetën e tyre.

Pse ndodh kjo? Astrologjia është një biznes jashtëzakonisht fitimprurës. Vetëm në Shtetet e Bashkuara, aplikacionet e astrologjisë sollën 40 milionë dollarë për krijuesit e tyre në vitin 2019. Kjo bën që astrologjia të promovohet edhe më shumë në internet dhe gjithnjë e më shumë njerëz po hyjnë në treg.

Por gjëja më interesante në gjithë këtë është se njerëzit janë të prirur ndaj gabimeve dhe paragjykimeve që lidhen me gjykimin dhe arsyetimin. Kjo do të thotë që horoskopët përshtaten në mekanizmat tanë mendorë. Në mënyrë të veçantë, ata mbështeten në atë që ne e njohim si paragjykim konfirmimi dhe efekti Barnum.

Paragjykimi i konfirmimit tregon se besimet dhe pritshmëritë e mëparshme mund të ndikojnë në përzgjedhjen, ruajtjen dhe vlerësimin e provave; domethënë, ne kërkojmë informacion që mbështet idetë tona dhe injorojmë informacionin që i kundërshton ato.

Për shembull, nëse horoskopi ynë përmend se “do të jetë një ditë me kontraste të forta” dhe ne kemi një ditë shumë të qetë, ne thjesht do ta shpërfillim atë parashikim. Megjithatë, nëse vërtet kemi një ditë te ngjeshur dhe te bujshme, gjëja e parë që do të mendojmë është: “Sigurisht, horoskopi më paralajmëroi”.

Efekti Barnum është një fenomen psikologjik që konsiston në perceptimin e përshkrimeve të përgjithshme dhe të paqarta (të zbatueshme për të gjithë) sikur të ishin deklarata shumë të sakta (të bëra posaçërisht për ne).

Horoskopi i një vrasësi serial

Në vitin 1968, psikologu francez Michel Gauquelin botoi një reklamë në gazetë. Në këmbim të emrit, adresës, datës së lindjes dhe vendit të lindjes, ai ofroi një horoskop të personalizuar me 10 faqe pa pagesë. Një pazar i vërtetë!

Pas marrjes së horoskopit, 94% e atyre që kishin dërguar informacionin e tyre thanë se ishin të kënaqur me rezultatet. 90% madje deklaruan se të afërmit e tyre kishin gjetur se përshkrimet e profilit të tyre ishin të sakta. Por të gjithë kishin marrë të njëjtin tekst! Horoskopi i dërguar nga Michel Gauquelin ishte ai i një vrasësi serial të lindur në Francë më 17 janar 1897.

Horoskopët premtojnë siguri (“fati ynë është në yje”). Prandaj, nuk është për t’u habitur që njerëzit zakonisht i drejtohen horoskopëve në kohë pasigurie dhe frike. Në kulmin e pandemisë COVID-19, kërkimet në lidhje me horoskopët patën kulmin e tyre më të lartë ndër vite.

Qëllimi i këtij artikulli nuk është që njerëzit të ndalojnë së lexuari horoskopë, sepse ato mund të jenë një burim i shkëlqyer argëtimi dhe komforti. Megjithatë, duhet të theksojmë se nuk ka asnjë lidhje mes pozicionit të yjeve dhe jetës sonë.

Dhe megjithëse horoskopët duken argëtues të padëmshëm, duhet të kujtojmë se Presidenti francez Charles de Gaulle, Mbretëresha Elizabeth I e Anglisë dhe kryeministrja indiane Indira Gandhi kishin të gjithë astrologë për t’i ndihmuar ata të merrnin vendime gjatë mandatit të tyre.

Vetëm mos harroni atë që Kasi i tha Brutit në Julius Caesar:

Faji, i dashur Brutus, nuk është në yjet tanë.

William Shakespeare

The Conversation